11 Yıl Sonra Elektroniğe Dönüş: Arduino

2001’de Karadeniz Teknik Üniversitesi’nden Elektronik Mühendisi olarak mezun olduktan sonra belki de ilk kez bugün elime elektronik komponentleri aldım. 1993’den beri yazılıma merak saldığım için elektronik mühendisliği benim için puan sisteminden dolayı “bilgisayara en yakın meslek” telkini ile yazdığım bir tercihten ibaretti. Hal böyle olunca, istemeyerek okunan bir bölüm, 1950 yılında kurulduğundan beri ne hocaları ne ekipmanları hiç değişmemiş (10 sene önce böyleydi, şimdi iyidir inşallah) bir üniversite ile kendi namıma elektronikte bir adım öteye gidemedim. Biraz da yetenek işi olabilir, zira liseyi dışardan üstelik elektronik bölümünde okuyan ablamın yaptığı klasik güç kaynağı çalışmış, benim okulda arkadaşımız Tayyar Güzel’in kurduğu okulun kendi labratuvarından 20 kat daha kullanışlı kulüp labratuvarımızda onca mühendis adayının yardımıyla yaptığım güç kaynağı çalışmamıştı.

Hasılı okul bitince ben de köklerime dönüp yazılımda yoluma devam etmiştim. Hala ekmeğimizi yazılımdan kazanıyoruz çok şükür. PHP ile 12. yılımız, Şahika hanım çatlasın 🙂

İnternet ortamında, bilhassa çok sevdiğim FriendFeed sitesinde 1-2 aydır Arduino yazıları görüyordum. Kabaca bir fikir edinmiştim. Derinlemesine inmek istiyordum ama “kesin çok hoşuma gidecek, bu kadar işimin gücümün arasında bir de onla uğraşmayayım” diye yazıları okumadan öyle resimlerine bakarak geçiştiriyordum. Taki dün akşam Türkiye Arduino sevenlerinin Gayrettepe Astoria’daki Cafe Nero’da ikinci etkinliklerini yapacaklarını öğrenene kadar.

Kaç gündür harıl harıl çalıştığım ve yetiştirmek zorunda kaldığım projeye bir kaç saat ara vererek (dinlenmek de lazım) hızlı bir araştırma yaptım. Bloglara girdim çıktım. Arduino hakkında birazcık bilgi edindim. Anladım ki mevzu tam da korktuğum gibi insanı kendine bağlayan cinsten ama bu fırsat bir daha ne zaman ele geçer diye düşündüm. Nihayetinde eşimle beraber etkinliğe gitmeye karar verdik. Öğleden sonra 14:00’de başlayacağı için acele etme sıkıntısı da yoktu. İlk kez bir etkinliğe zamanında rahat rahat gittik.

Laf lafı açıp gidiyor; asıl mevzuya değinmeden yazı bitecek. En kaba tabiri ile ifade edersek; Arduino fiziksel dünya ile iletişim ve etkileşim kurabilen minik bir bilgisayardır. Açık kaynak kodlu basit bir mikroişlemci devresi ve bu devreyi programlamanıza yarayan bir yazılım paketinden oluşmaktadır. Açık kaynak kodlu olduğundan internette Arduino için hazırlanmış yüzlerce örnek ve yazı bulunmaktadır. Programlaması çok kolay olduğundan karmaşık elektronik bilgisi gerektirmeden üzerinde prototip çalışmalar çok rahat yapılabilmektedir.

Toplantıya Türkiye’deki arduino ekipmanı satan sitelerden robotistan.com temsilcileri Ahmet Sait Borlak ve Yasir Çiçek Bey de katılmışlardı. Hatta dün geceden onlara FriendFeed üzerinden sipariş bile geçmiştim 🙂 Hazır ayağımıza kadar gelmişken asgari ne gerekiyorsa alayım dedim.

Bir kaç kişi bir araya geldik, bir süre sonra da aslen işletme mezunu olduğunu öğrendiğim Ömer Koman Bey ve yakında Arduino kitabı çıkmak üzere olan Coşkun Taşdemir Bey de katıldılar. Sonra kahvelerimizi ısmarlayıp derin mevzulara daldık. Henüz çok anlamadığım için kısa kısa bahsedip yazıyı bitireyim. Çok uzun yazdığıma dair şikayetler alıyorum 🙂 Kusura bakmayın lütfen.

Söyleşiye başlarken Ömer Koman Bey kısaca Arduino’yu tanıttı. Sonra Arduino dilinde “Hello World” demek olan kart üzerindeki led’i yakıp sönecek bir kod çalıştırıldı. Kartlar birlikte malesef sadece onu deneyebiliyorsunuz. Onun dışında herhangi bir şey geliştirmek için komponent almak zorundasınız. Daha sonra Coşkun Bey hazırladığı sunumu bizlere aktardı.

Bugün gördüğümüz demo çalışmalar:
Useless Machine, yani kullanışsız makine 🙂 Üzerinde bir tane anahtar var, siz cihaz çalışsın diye anahtarı çevirdiğinizde cihazın kapağı açılıp içinden bir kol çıkıyor ve cihazı kapatıp kutuya geri kaçıyor. Siz açıyorsunuz o kapıyor :)) Gayet kullanışsız ama eğlenceli bir demo.

Cevdet Bey’in hazırladığı (sonrasında hazır lehimlenmiş lcd panelini ele geçirdiğim) ışığın şiddetini lcd panelinde gösteren  devre. Üzerinde ışığa karşı duyarlı bir komponent var. Laser ışık kaynağını o komponente tuttuğunuzda led ekranda 900’lü 1000’li bir değer gösterirken araya elinizi koyduğunuzda sadece ortam ışığı ile başbaşa kaldığı için değer hızla aşağılara düşüyordu. Bir potansiyometre (değeri değişebilen direnç) ile lcd panelin arka aydınlatması da değiştirilebiliyordu.

Sonra Ömer Bey’in 7×5 matris şeklindeki ekranda koşan adam ve scroll hareketlerini yapan devreleri izledik. Koşan adam demosunda 7×5 led’i bulunan gösterge üzerinde koşan bir adam figürü beliriyordu. Program üzerinden adamın hızını değiştirip tekrar cihaza yükledik. Bunu program üzerinden doğrudan değiştirmek yerine bir potansiyometre ile anlık olarak da değiştirebilirmişiz 🙂 Sonra yine aynı devre üzerine başka bir program yükledik ve aynı ekranda bu sefer UNO yazısının sola doğru kayarak ilerlediğini gördük.

Bir diğer demoda cihaz bilgisayara veri gönderiyordu. Şöyle ki; potansiyometre ile cihazdaki bir değeri değiştiriyorsunuz, o da seri port üzerinden bilgisayara aktarıyor. Bilgisayara gelen veriye göre bir grafik çıktısı oluşuyor. Böylece elinizle potansiyometreyi kullanarak bi sinüs eğrisi oluşturabiliyorsunuz.

Bu arada unutmadan söyleyeyim; Arduino’nun bir kaç çeşit modeli var. Benim aldığım UNO modeli başlangıç için en ideal olan model diye geçiyor. Fiyatı robotistan.com’da 50 TL + KDV. Bunun dışında işlemcisi ve ram’i biraz daha iyi olan Mega modeli, Anroid cihazlara özel ADK modeli, kıyafetlere uyarlanabilen LilyPad modeli ve adını şimdi hatırlayamadığım minik bir modeli daha var. Başka modeller de var sanıyorum.

Bunların ikisi de Arduino, ikisi de aynı işi yapabiliyor.

Bugünkü etkinliğe özel olarak Ömer Bey tüm katılımcılara arduinoturkiye.com tarafından hazırlanmış “proto shield” hediye ettiler. Ayrıca robotistan.com da starter kit’i 100 TL’ye almamıza imkan sağladı. Bir tane de arkadan aydınlatmalı lcd panel aldım ama lehimlenmesi için gerekli havya vs bende olmadığı için Cevdet Bey’in demo için hazırladığı paneldeki hazır lehimlenmiş olanı ile yeni aldığımı değiştirdik. Bunun için de Cevdet Bey’e tekrar teşekkür ederim.

Katılan, bizlerle bu bilgileri paylaşan tüm arkadaşlara çok teşekkür ediyorum. Arduino’nun ve bu güzel etkinliklerin elektroniği insanlara bilhassa öğrencilere sevdireceğine %100 inanıyorum. Böyle bir etkinliği bir kafede yapmış olmak da ayrı bir güzellik oldu bizim için. Palo Alto’daki kafelerden neyimiz eksik 🙂 Birileri Teknopark’lara güzel kafeler yaparsa biz de genç kafa göz girişimcilere olarak oraları doldurup fikirlerimizi hayata geçirmek istiyoruz.

Başlangıç kitimdeki ekipmanlar; Arduino UNO, usb kablo, breadboard, bağlantı kabloları, dirençler, renk renk ledler ve üçrengi gösterebilen bir led, ısı sensörü, ışık sensörü, kızılötesi ile renkleri algılayabilen bir sensör, potansiyometre. Bunların dışında etkinlikte hediye edilen protoshield ve sonradan aldığım lcd gösterge.